woensdag 27 augustus 2014

31 augustus 2014, 11e na Drie eenheid

Welkom bij Wat lezen we deze week!
Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee/priester.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE
31 augustus 2014, is de 11e zondag na Drie-eenheid, de weken waarin we aftellen na de Drie-eenheid van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest die op Pinksteren verscheen aan de leerlingen (Handelingen 2).

De Bach cantaten voor deze zondag zijn ''Mein Herze schwimmt im Blut' (BWV 199), ''Siehe zu, daß deine Gottesfrucht nicht Heuchelei sei'' (BWV 179, deel voor en na preek) en “Herr Jesu Christ, du höchstes Gut” (Koraalcantate BWV 113).

De teksten horen bij Lucas 18:9-14 met de gelijkenis van de huichelachtige Farizeeër en de berouwvolle tollenaar.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) Sir John Eliot Gardiner, het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists, spelen alle drie de Bach Cantatas BWV 113, BWV 179 en BWV 199. Solisten: Magdalena Kožená, Sopraan; William Tower, Alt, Mark Padmore, Tenor en Stephan Loges, Bas. Met Duitse ondertitels. Opname in St. Davids Kirkwall, Iona in 2000 ook250 jaar na de door van Bach. (1u8m02 ) Link youtube

Of kijk op dit blog op 19aug12 J.S. Bach “Mein Herze Schwimmt im Blut”, (BWV 199) door het Amsterdam Baroque Orchestra met Ton Koopman als dirigent. Met uitgebreide toelichting op de website van Eduard van Hengel. Link eduardvh.

Of op dit blog op 4sept11 naar J.S. Bach “Siehe zu, dass deine Gottesfurcht nicht Heuchelei sei” (BWV 179). Magdalena Kozena: mezzosopraan, William Towers: countertenor, Mark Padmore: tenor en Stephan Loges: bass. Met het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloïsts, gedirigeerd door John Eliot Gardiner in Saint Davids (?) (7m24) zd. Met Playlist.

Concert tip
Zo 31aug14 om 19uur tot 20:45uur in de Grote og Bavo kathedraal in Haarlem. 'Heel veel Bach in de Bavo' een orgelconcert door zes organisten van de 18 Leipziger koralen. Met Anton Pauw (cantor- en kerkorganist van de Grote of St. Bavokerk), Henny Hei-kens (organist van de Oude kek in Rijswijk), Jaco van Leeuwen (cantororganist St. Jeroenskerk Noordwijk), Jos van der Kooy (stadsorganist Haarlem), Junko Sakakibara (organist van de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Amsterdam Zuidoost en de Doopsgezinde Kerk in Heemstede) en Jan Spijker (organist Zuiderkerk Enkhuizen) Gratis entree, vrijwillige bijdrage. Bron: htChristelijkeconcertagenda/BachindeBavo


TEKST(EN)
Op het Oecumenisch leesrooster staan deze week Jeremia 7:23-28, Psalm 105:1-­7, (Romeinen 12:1-8) en Matteüs 17:14-20. Die las ik op 28aug11. Ik vond het teksten over van alles en nog wat....
Op het Alternatief Leesrooster staat niets tot 21 september.

In de regels die zijn gekozen voor het 0ecumenisch leesrooster komt geen vrouw voor, alleen in Romeinen 12:1 staat 1 Ik roep u dan op, broeders-en-zusters, vanwege de barmhartigheden van God, om uw lichamen in te zetten als een levende, heilige, aan God welbehaaglijke offerande, uw eredienst in de zin van het woord. Het is typisch Nieuw Testament begrip dat daar 161 keer wordt gebruikt en dan vooral door Paulus in de brieven. Kampioen is de 1e brief aan de Korintiërs waar de term 26 keer voorkomt.

Het is meestal de aanspreekterm die de apostel Paulus gebruikt wanneer hij de Gemeenten schrijft. Maar ook in het eerder geschreven boek Handelingen, dat aan de evangelist Lucas wordt toegeschreven, wordt de term veel gebruikt. In het Oude Testament komt het slechts 2x voor: bij Ezechiël en Hosea. Ezechiel 11 zegt de Heer tot hem r15 ‘Mensenkind, het zijn je eigen broeders en zusters, je verwanten en alle andere Israëlieten in ballingschap.... In Hosea 2:3 staat op de dag dat God zelf zal zaaien... 3 Dan noemen jullie je broeders weer Ammi (mijn volk) en je zusters weer Ruchama (Ruchama kan worden vertaald als ‘die ontferming ontvangt’). Bron: Biblija.net/Broeders&ZustersindeNBV

In Ezechiël wordt de term dus heel letterlijk gebruikt, maar in Hosea al meer overdrachtelijk zoals later in het Nieuwe Testament. Daarom lees ik deze week over de profeet Hosea en zijn overspelige vrouw Gomer.


HOSEA
Hosea is het 28ste boek van het Oude Testament. Hosea is een profeet, die leefde voor de verwoesting van Israël in 722 vChr. Fragmenten van de Hosea rol zijn gevonden tussen de Dode Zee rollen (1e eeuw vChr) van de Essenen.
Hosea profeteerde in het Noordelijk koninkrijk tegen Israel en Ephraim (vanaf Hosea 4 het volk van Efraïm). Hosea was geen belangrijke profeet, maar hij is van de weinigen getrouwde en waarvan de vrouw bij naam wordt genoemd. Jammer genoeg niet erg positief, maar dat paste in het plan van God met Hosea en Israël. r1 ‘Trouw een overspelige vrouw en verwek kinderen bij haar, want het land maakt zich schuldig aan overspel door zich van de HEER af te keren.’

In Hosea 2 wordt Gomer's ontrouw vergeleken met de ontrouw van Israël. Met o.a. Het dodelijk verwijt -want niets onvergefelijker dan het vereren van andere God(en)- r10 Zij beseft niet dat ik het was die haar koren, wijn en olie gaf. Het zilver en goud waarmee ik haar verrijkte, werd besteed aan een Baälsbeeld. Maar het komt goed r21 Ik zal je voorgoed tot mijn vrouw maken, ik zal je hecht aan mij verbinden, door liefde en ontferming. 22 Mijn vrouw zul je zijn, want ik beloof je trouw, en jij zult de HEER toegewijd zijn. De boekrol eindigt dezelfde regels als eerder genoemd (2:3) r25 want het land zaai ik in met mijn volk. Over Lo-Ruchama zal ik mij ontfermen, Lo-Ammi noem ik weer mijn volk, en dan antwoordt hij: ‘Mijn God.’

In Hosea 3 vertelt Hosea het verhaal van zijn kant en legt het nog eens uit.

Kunst tip: Hosea en Gomer in een Bible Historiale (de Historische boeken uit het OT vertaald in het Frans) van Petrus Comestor uit 1372. Nu in de collectie van het Meermannno Westreenianum, de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Cat nr. 10 B 23 426r Meermanno Link: Wikipedia/Hosea&Gomer

Kennis tip: Bijbeluitleg van het boek Hosea door Tjamme van Turennout
Link: Hosea redder (pdf, 76 pag.) Nb de auteur bied meerdre bijbeluitleggen online aan op: vanturennout.eu

HOSEA 1
Zo begon de HEER te spreken tegen Hosea.De HEER zei tegen hem: ‘Trouw een overspelige vrouw en verwek kinderen bij haar, want het land maakt zich schuldig aan overspel door zich van de HEER af te keren.’ 3 Daarop trouwde Hosea met Gomer, de dochter van Diblaïm. Zij werd zwanger en baarde hem een zoon, 4 en de HEER zei tegen Hosea: ‘Noem hem Jizreël, want binnenkort zal ik het koningshuis van Jehu ter verantwoording roepen voor de moorden bij Jizreël en een einde maken aan het koningschap in Israël. 5 Op die dag zal ik Israëls wapentuig breken in de vallei van Jizreël.’ 6 Gomer werd opnieuw zwanger en baarde een dochter. Toen zei de HEER tegen Hosea: ‘Noem haar Lo-Ruchama, want ik zal me niet nog eens over het volk van Israël ontfermen – alsof ik hun steeds zou moeten vergeven. 7 Maar over het volk van Juda zal ik me wel ontfermen; ik, de HEER, hun God, zal hen bevrijden door mijn macht, niet door het geweld van boog en zwaard of door paarden en ruiters.’ 8 Toen Gomer Lo-Ruchama niet langer de borst gaf, werd ze weer zwanger en baarde een zoon. 9 Toen zei de HEER: ‘Noem hem Lo-Ammi, want jullie zijn mijn volk niet meer en ik zal er voor jullie niet meer zijn.’
In de Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de tekst Hosea1

Hosea 2:4-9
Israëls ontrouw beantwoord met liefde
4 Klaag jullie moeder aan! Klaag haar aan! Want zij is mijn vrouw niet meer en ik ben haar man niet meer. Laat ze die hoerige opschik wegdoen van haar gezicht, de tekens van overspel tussen haar borsten weghalen. 5 Anders zal ik haar uitkleden, haar zo naakt laten staan als toen ze geboren werd; anders maak ik haar onvruchtbaar als een woestijn, als een land van grote droogte, en laat ik haar omkomen van dorst. 6 Ook ontferm ik me niet over haar kinderen, want ze zijn geboren uit overspel. 7 Overspelig was immers hun moeder; de vrouw die hen gedragen heeft leefde in schande. Ze zei: ‘Ik ga achter mijn minnaars aan, want zij zorgen voor mijn eten en drinken, voor wol en vlas, olijfolie en wijn.’
8 Daarom zal ik haar met een doornhaag de weg versperren, met een muur zal ik haar insluiten, zodat ze niet meer op pad kan gaan. 9 Als ze dan achter haar minnaars aan wil gaan kan ze hen niet bereiken; ze zoekt maar kan hen niet vinden. Dan zal ze zeggen: ‘Ik ga terug naar mijn eigen man, want toen had ik het beter dan nu.’

HOSEA 3:1-5
1 De HEER zei tegen mij: ‘Heb nogmaals een vrouw lief, een vrouw die ondanks de liefde van haar man toch overspelig is, net zoals de HEER de Israëlieten liefheeft hoewel zij zich op andere goden richten en uit zijn op de lekkernijen in hun tempels.’ 2 Ik kocht zo’n vrouw voor de prijs van vijftien sjekel zilver en anderhalve ezelslast gerst. 3 Ik zei tegen haar: ‘Je zult geruime tijd in huis moeten blijven, je zult geen overspel kunnen plegen en je met geen man inlaten. Ook ik zal niet met je slapen.’4 Zo zullen de Israëlieten geruime tijd verstoken blijven van koning en leiders, van offers en gewijde stenen, van orakels en huisgoden. 5 Dan zullen ze weer verlangen naar de HEER, hun God, en hun koning David; en uiteindelijk keren ze vol ontzag terug naar de HEER en zijn zegen.

Liever luisteren?
Jan Barendse predikant in Amsterdam leest Hosea 1 op voorleesbijbel1, Hosea 2 op voorleesbijbel2, Hosea 3 op voorleesbijbel3. Jan Barendse 'Het voorlezen van de Bijbel is een van de mooiste dingen in het leven die je maar kunt doen. Voor mij is het niet slechts een beroepsmatige activiteit; ik leg mij er altijd echt op toe'. Of ga naar downloadbijbel Hosea is het 28ste boek van het Oude Testament.

Liever live?
Kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van ds Wim en Heidi Geuze voor Hervormd s Gravendeel op 23nov11 over Hosea (7pag) Die Hosea – dacht ik bij mezelf – die Hosea moet ergens wel een heel lieve profeet zijn geweest dat hij dat vervolgens nog doet ook. Hij trouwt Gomer de dochter van Diblaïm. Dat hadden lang niet alle profeten gedaan. Jona was waarschijnlijk als een speer met de boot naar Tarsis gevlucht. Jeremia had zijn klaagliederen aangeheven. ‘Heer, dit kunt u niet van mijn vragen!’ Maar Hosea doet wat God hem geboden heeft. Hij trouwt Gomer en het ‘feest’ kan beginnen. Link HervormdsGravendeel Hosea

Op You Tube: In het Engels ''The Hosea Love Story'' een moderne verbeelding van het verhaal van hosea en Gomer in 6 korte stomme filmpjes door/voor Irving Bible Church, in Irving Texas. Schrijvers: Rachael Currie en Josh Read, Regie: Josh Read, Productie: Rachael Currie en Editor: Josh Read. Link youtube (20 min, playlist van 6)


GEBED
Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor de belofte van God in Hosea 2 verwoord door AllaboutGod.

"In die tijd", zegt de HERE, "zal Ik het gebed van de hemel om wolken verhoren
en regen laten stromen op de aarde als antwoord op haar roep om water. Dan kan de aarde voldoen aan de waterbehoefte van het koren, de druiven en de olijfbomen. En zij zullen in koor zingen: "God zaait!"

In die tijd zal Ik een oogst Israëlieten zaaien en opkweken voor Mijzelf. Ik zal medelijden hebben met hen die 'geen medelijden meer' hebben. Ik zal tegen hen die 'niet mijn volk' zijn zeggen: 'U bent nu mijn volk.' En zij zullen antwoorden met: 'En U bent onze God

Bron: Allaboutgod Hosea (pdf 4 pag) Hosea 2:13-22

VOLGENDE WEEK
7 september 2014, 12e zondag na Drieëenheid.

Op het Oecumenisch leesrooster staan: Ezechiël 33:7-11, Psalm 119:33-­40, (Romeinen 12:9-21) en Matteüs 18:(1)15-20. Dat las ik op 4sept11.

Op het alternatief leesrooster staat niets tot 21 september.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar
watlezenwedezeweek

maandag 4 augustus 2014

10 augustus 2014, 8e na Drie-eenheid

Welkom bij Wat lezen we deze week!
Hier vind je elke week de Bijbel teksten die een miljoen+ mensen lezen en/of horen als ze naar de kerk gaan. Er is namelijk een leesrooster waar -alleen al in Nederland- wel 1000 kerken aan meedoen. Hun kerkgangers horen elke week hetzelfde verhaal, maar natuurlijk wel anders 'gebracht' door de dominee, priester of voorganger.

Op belangrijke (feest)dagen worden uiteraard de vaste, bijbehorende Bijbelteksten gelezen, met kerst lezen we een van de versies van de geboorte van Jezus, met Pasen over de wederopstanding en met Pinksteren over de uitstorting van de Heilige Geest. Het rooster wordt gemaakt voor 3 jaar, A, B en C en om te voorkomen de kerken om de 3 jaar hetzelfde lezen wordt ook een alternatief leesrooster gemaakt

PERIODE
10 augustus 2014, is de 8e zondag na Drie-eenheid, de weken waarin we aftellen na de Drie-eenheid van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest die op Pinksteren verscheen aan de leerlingen (Handelingen 2).

Het is ook de zondag van de 14 noodhelpers nood-helpers een groep heiligen die (in de Katholieke Kerk) werd gezien als genezing bespoedigers bij allerlei soorten kwalen, maar ook als beschermheilige van beroepen die vaak gerelateerd waren aan de kwalen. De Heiligen hadden ook hun eigen feestdag, maar door de 14 samen te eren werd er natuurlijk efficiënt vereerd. Een paar voorbeelden: Achatius Ararat: bij doodsangst en bij strijd en gerechtigheid. Aegidius-St-Gilles voor zogende moeders, toevallen (epilepsie) en o.a. Bezetenheid. Blasius-Sebaste voor Hals- en keelziekten, artsen en o.a. Blaasmuzikanten. Meer op: Heiligen.net/14noodhelpers


De Bach cantaten voor deze zondag zijn ''Erforsche mich, Gott, und erfahre mein Herz” (BWV 136), ''Wo Gott der Herr nicht bei uns hält'' (Koraalcantate BWV 178), “Es ist dir gesagt, Mensch, was gut ist'' (BWV 45 met een deel voor en na preek). De teksten horen bij Mattheüs 7:15-23 een stukje uit de Bergrede met de waarschuwing voor valse profeten.

Op You Tube: J.S. Bach (1685-1750) Es ist dir gesagt, Mensch, was gut ist'' (BWV 45) Uitgevoerd door het Amsterdam Baroque Orchestra & Choir onder leiding van Ton Koopman. Solisten: Bogna Bartosz, alt; Christoph Prégardien, tenoren Klaus Mertens, bas. (17m19) Link youtube

Of kijk op dit blog op 21juli13 naar J.S. Bach Cantate Koraal ''Wo Gott der Herr nicht bei uns hält'' (BWV 178) uitgevoerd door het Bach-Collegium Stuttgart, Gächinger Kantorei en Matthias Manasi, dirigent. Markuskirche in Stuttgart, Duitsland op 28Feb03 (4m44).

Of op 25juli10 naar BWV 136 door dirigent Pieter Jan Leusink en het Hollands Boys Choir (4m12 - 1m27 - 4m26 - 0m53 met Windows media player). Link Eduardvh/BWV136


TEKST(EN)
Op het Oecumenisch leesrooster staan Jona 2:2-11, Psalm 29, (Romeinen 9:1-5) en Matteüs 14:22-33. Dat las ik op 7augustus11. Op het alternatief leesrooster staat niets en ik kies deze keer voor het het verhaal van de dochter van Jefta een kleine rechter uit het gelijknamige boek.

RECHTERS
Rechters of vroeger richteren in de Nieuwe Bijbelvertaling van 2003 is het 7e boek van het Oude Testament. Rechters is een modernisering die de rol van deze mannen en een vrouw niet helemaal recht doet, het waren een soort verlossers, door god gezonden als het volk weer eens afvallig was geweest en daarvoor gestraft werd met onderdrukking door een ander volk. Bron: Statenvertaling.net. Volgens Wikipedia is het woord richter afgeleid van het woord "rechter". Deze mensen spraken recht, maar gaven ook praktische leiding. Het Hebreeuwse werkwoord betekende oorspronkelijk "handelen als Goddelijk rechter", en werd toegepast op God (Genesis 18:25), en op Mozes als speciaal gevolmachtigde wetgever en rechter in Israël (Exodus 18:13,16). De titel rechters is geleidelijk aan van toepassing geraakt op de leiders van Israël. Jefta was een van 15 Richters of rechters, 14 mannen en een vrouw (Debora). Bron: Statenvertaling/Richteren

Zijn verhaal wordt door Statenvertaling.nl zo samengevat: Jefta, als onecht, van zijn broeders verstoten zijnde, gaat wonen in het land Tob, alwaar hij zich met enig volk oefent in uittochten, vs. 1, enz. Wordt daarna van de oudsten van Gilead beroepen tot krijgsoverste tegen de Ammonieten, 5. Zulks hij onder zekere conditie aanneemt, 9. Zendt tweemaal boden tot den koning der Ammonieten om hem tot afstand van krijg te bewegen, maar tevergeefs, 12. Dies Jefta, door Gods Geest gedreven, tegen hem optrekt, en doet een onbedachte gelofte, 29. Hij slaat de Ammonieten, 32. En volbrengt zijn gelofte aan zijn dochter, 34. Bron: Statenvertaling

De onbedachte belofte van Jefta was deze: r30 Hij beloofde de HEER: ‘Als u de Ammonieten aan mij uitlevert, 31 dan zal het eerste dat me bij mijn behouden thuiskomst tegemoet komt voor u zijn; dat zal ik als brandoffer aan u opdragen.’ .. maar ojee r34 Toen Jefta terugkwam in zijn woonplaats Mispa, werd hij met reidansen en trommelspel verwelkomd. Zijn dochter ging voorop. Zij was zijn enige kind, andere zonen of dochters had hij niet. 35 Meteen toen hij haar zag scheurde hij zijn kleren en riep uit: ‘Ach mijn kind, dat jij me deze slag moet toebrengen, dat juist jij het bent die me in het ongeluk stort! Ik heb de HEER een gelofte gedaan en daar kan ik niet op terugkomen.

De naamloze dochter gaat akkoord met haar noodlot door de hand van haar vader met een verzoek: r37 Maar dit wil ik nog vragen: gun me voordat u uw gelofte ten uitvoer brengt nog twee maanden tijd, zodat ik met mijn vriendinnen de bergen in kan trekken om erover te treuren dat ik nooit iemands vrouw zal zijn.’ 39 Toen die twee maanden voorbij waren keerde ze naar haar vader terug, en hij bracht zijn gelofte ten uitvoer. Nooit had ze met een man geslapen. Sindsdien is het in Israël de gewoonte 40 dat de jonge meisjes elk jaar vier dagen lang rouwklagen om Jefta’s dochter.

En hij doet het ook nog, met instemming van zijn dochter! 

Het rouwklagen vindt plaats op midwinter wanneer in de Joodse traditie de dood en opoffering van Jefta's dochter worden herdacht. Zie ook Muziek tip2 Carissimi. 
Volgens de website Ritualwell/Jephthahs-daughter-lament is het een van de oudste vrouwengroep rituelen die bekend is.

Muziek tip: Georg Friedrich Händel (1685-1759) Duits, maar werkte vooral in Engeland. Hij schreef 29 oratoria en 120 cantates en opera's. Handel schreef zijn laatste Oratorium (HWV 70) over dit Bijbelverhaal. Hier uitgevoerd door John Mark Ainsley, tenor. Michael George Zebul, bass. Catherine Storge Denley, mezzo-soprano. Iphis, de dochter Christiane Oelze, soprano. Hamor, Axel Köhler, counter tenor. Engel, Julia Gooding, sopraan. Rias Kammerchor. Akademie Für Alte Music Berlin en Marcus Creed dirigent.(2u40m) Link: youtube

Muziek tip 2: Jephte van Giacomo Carissimi (1605-1674), uitgevoerd door Capilla del Hospital Niño Jesús in Madrid, Spanje in 2012. (23m10) Link: youtube Deze Jefta tekst in het Nederlands bij een uitvoering: Thomaskerk (pdf)

Muziek tip3 Ernst Toch (1887-1964) een Joods Duitze moderne 20ste Eeuwse componist noemde zijn 5e Symfonie Jefta, maar ik kon geen video's of MP3 vinden. Link: Wikipedia/ErnstToch

Schilderij 1: de ontmoeting van Jefta en zijn dochter door Benvenuto di Giovanni (1436–1518), circa 1470. Tempera, eierverf op paneel. Nu in een Privé collectie. Link Wikimedia/BenvenutodiGiovanni

Schilderij2 van Jefta's dochter door reverend Angela Yarber Haar visie op de Bijbeltekst a “text of terror” en de achtergrond voor het schilderij -in het Engels- op haar blog Feminismandreligion Link doek Jephthahs-daughter

Leestip: Ik ben nooit zo goed in verwijzingen naar literaire werken maar Joost van den Vondels Jefta of offerbelofte uit 1659 is onderdeel van onze culturele geschiedenis en mag hier niet ontbreken. Joost van den Vondel (1587–1679) was een Nederlandse dichter en toneelschrijver wiens productie vele genres omvat, waaronder gelegenheidsepiek. Bron: Wikipedia. Op de prachtige website Bijbelencultuur staat een uitgebreide beschrijving van Vondels Jefta met enkele verzen met een uitleg waarom Vondel zich artistieke vrijheden veroorlooft. De focus is echter op Jefta en niet op zijn dochter en zijn noodlottige keuze voor de moord op zijn dochter. Vondel is niet mals in zijn oordeel: t’aanschouwen dan deez’ schelmse dochterslachter, aartsmoordenaar, bloedschender, wetverachter, die naar de mond der wetgeleerden, noch
Gods priesters niet wou luisteren. Meer op Bijbelencultuur/Joost-van-den-Vondel-Jeptha

Mensenoffers in Israël 
(Want) Mensenoffers waren door de God van Israël streng verboden. Bij de omringende volkeren kwamen ze veel voor ... Volgens Leviticus 27:4 kon een mensenoffer worden vervangen door betaling in geld. Bron: Wikipedia Jefta. Schrijnend is de 'waardering' van mensenlevens, maar vandaag de dag wordt dat in smartegeld procedures nog steeds gedaan

LEVITICUS 27:1-8
1 De HEER zei tegen Mozes: 2 ‘Zeg tegen de Israëlieten: “Wanneer iemand de HEER de tegenwaarde van een mensenleven belooft, 3 worden de volgende bedragen berekend: Het vaste bedrag voor een man tussen de twintig en de zestig jaar is vijftig sjekel zilver, berekend volgens het ijkgewicht van het heiligdom. 4 Voor een vrouw geldt een bedrag van dertig sjekel. 5 Gaat het om iemand tussen de vijf en de twintig jaar, dan geldt er een bedrag van twintig sjekel voor een jongen en tien voor een meisje. 6 Bij kinderen tussen één maand en vijf jaar geldt er een bedrag van vijf sjekel voor een jongen en drie voor een meisje. 7 Bij mensen van zestig jaar en ouder geldt er een bedrag van vijftien sjekel voor een man en tien voor een vrouw. 8 Als degene die de gelofte heeft afgelegd zich het vastgestelde bedrag niet kan veroorloven, moet hij de persoon in kwestie aan de priester voorleiden. De priester stelt dan een ander bedrag voor, rekening houdend met wat degene die de gelofte heeft afgelegd zich kan veroorloven.

RECHTERS 11:11-40
1 Nu was er in die tijd een zekere Jefta, een krijgshaftig man, afkomstig uit Gilead. Hij was door zijn vader Gilead verwekt bij een hoer, 2 maar Gilead had ook zonen bij zijn eigen vrouw. Toen die volwassen waren, hadden ze Jefta weggejaagd met de woorden: ‘Jij krijgt geen erfdeel uit het bezit van onze vader, want je bent de zoon van een andere vrouw.’ 3 Jefta had voor zijn broers de wijk moeten nemen en zich gevestigd in Tob. Daar sloot zich een stel avonturiers bij hem aan, die met hem erop uittrokken. 4 Enige tijd nadat de Ammonieten hun kamp hadden opgeslagen in Gilead, bonden ze de strijd aan met Israël. 5 Toen de oorlog eenmaal was uitgebroken, gingen de oudsten van Gilead naar Tob om Jefta terug te halen. 6 ‘Kom terug,’ zeiden ze tegen hem, ‘en wees onze aanvoerder in de strijd tegen de Ammonieten.’ 7 Maar Jefta zei: ‘Uit minachting hebt u mij uit het huis van mijn vader verdreven. En nu u in het nauw zit, komt u bij mij?’ 8 ‘U hebt gelijk,’ antwoordden de oudsten van Gilead. ‘Maar nu willen we ons met u verzoenen. Als u met ons meegaat en de strijd aanbindt met de Ammonieten, komt u aan het hoofd te staan van heel Gilead.’ 9 Jefta antwoordde: ‘Als u me terughaalt om de strijd aan te binden met de Ammonieten en als de HEER ze in mijn macht geeft, mag ik dus uw leider zijn?’ 10 ‘Daar kunt u op rekenen,’ zwoeren ze. ‘Het zal gebeuren zoals u zegt, de HEER is onze getuige.’ 11 Jefta ging met de oudsten mee naar Gilead, waar hij door het volk tot aanvoerder en leider werd aangesteld. En in Mispa herhaalde hij ten overstaan van de HEER nog eens alles wat hij had gezegd. Jefta slaat de Ammonieten terug 

29 Toen werd Jefta gegrepen door de geest van de HEER. Hij trok door heel Gilead en Manasse, ging daarna weer terug naar Mispa in Gilead en trok van daar op tegen de Ammonieten. 30 Hij beloofde de HEER: ‘Als u de Ammonieten aan mij uitlevert, 31 dan zal het eerste dat me bij mijn behouden thuiskomst tegemoet komt voor u zijn; dat zal ik als brandoffer aan u opdragen.’ 32 Toen trok hij op tegen de Ammonieten en bond de strijd met hen aan, en de HEER leverde ze aan hem uit. 33 Jefta sloeg hen terug van Aroër tot Minnit en Abel-Keramim en nam daarbij niet minder dan twintig steden in. Zo bracht hij een zware nederlaag toe aan de Ammonieten, die het hoofd moesten buigen voor de Israëlieten. 34 Toen Jefta terugkwam in zijn woonplaats Mispa, werd hij met reidansen en trommelspel verwelkomd. Zijn dochter ging voorop. Zij was zijn enige kind, andere zonen of dochters had hij niet. 35 Meteen toen hij haar zag scheurde hij zijn kleren en riep uit: ‘Ach mijn kind, dat jij me deze slag moet toebrengen, dat juist jij het bent die me in het ongeluk stort! Ik heb de HEER een gelofte gedaan en daar kan ik niet op terugkomen.’ 36 ‘U hebt de HEER een gelofte gedaan, vader,’ antwoordde ze. ‘Nu hij u gewroken heeft op uw vijanden, de Ammonieten, moet u met mij doen zoals u hebt beloofd. 37 Maar dit wil ik nog vragen: gun me voordat u uw gelofte ten uitvoer brengt nog twee maanden tijd, zodat ik met mijn vriendinnen de bergen in kan trekken om erover te treuren dat ik nooit iemands vrouw zal zijn.’ 38 ‘Goed,’ zei Jefta, en hij liet haar voor twee maanden de bergen in gaan om met haar vriendinnen om haar maagdelijkheid te treuren. 39 Toen die twee maanden voorbij waren keerde ze naar haar vader terug, en hij bracht zijn gelofte ten uitvoer. Nooit had ze met een man geslapen. Sindsdien is het in Israël de gewoonte 40 dat de jonge meisjes elk jaar vier dagen lang rouwklagen om Jefta’s dochter.
Nieuwe Bijbelvertaling. Link naar de hele tekst: NBV

Liever luisteren?
Ali Molenaar-Mudde (1941) uit Rhoon op voorleesbijbel. Of ga naar downloadbijbel Rechters is het 7e boek van het Oude Testament.

Liever live?
Kijk op churchatwork voor een dienst bij u in de buurt.

Preek van Coen Wessel predikant voor de Protestantse gemeente te Hoofddorp. Over Jefta De eerste reactie op een verschrikkelijk bericht is de ontkenning. Het mag niet waar zijn dat zoiets in de bijbel staat en dus is het niet waar. In verschillende uitlegtradities wordt daarom geprobeerd het verhaal anders af te laten lopen. In protestantse kinderbijbels wordt de dochter van Jefta een vrouw die haar leven voortaan aan God bij de tempel wijdt, als een meer symbolisch offer. “Ze heeft toen ze in de bergen was, haar zaak aan een rechtbank voorgelegd” probeert een andere traditie te lezen. Naar eigen zeggen een van zijn favoriete preken. Link CoenWessel/Jefta

Op You Tube: in het Engels Jacked up Bible Verses Human Sacrifice Jephta's Daughter Judges door (leek maar wel verfrissend direct) SepiaSiren (9m55) Link youtube


Spiegelverhalen
Er is een sterk contrast met het bekende verhaal van Isaac die bijna door zijn vader Abraham wordt geofferd in Genesis 22:1-19 (hieronder). God stelt Abraham op de proef en draagt hem op om zijn zoon te offeren, maar weerhoud hem wel op het laatste moment door een engel te sturen om het mes tegen te houden. Ook Abrahams andere zoon Ismaël wordt door Goddelijk ingrijpen gered in NBV Genesis 21:1-21 r12 Maar God zei tegen hem (Abraham): ‘Je hoeft je niet bezwaard te voelen vanwege de jongen of je slavin. Alles wat Sara je vraagt moet je doen, want alleen de nakomelingen van Isaak zullen gelden als jouw nageslacht. 13 Maar ook uit de zoon van je slavin zal ik een volk doen voortkomen, omdat ook hij een kind van je is.’ 4 De volgende morgen vroeg nam Abraham brood en een zak water, legde dat op Hagars schouder, gaf haar ook het kind mee en stuurde haar weg. Ze trok de woestijn van Berseba in en doolde daar rond. 15 Toen het water uit de zak op was, liet ze haar kind onder een struik achter. 16 Zelf ging ze een eindje verderop zitten, op een boogschot afstand, omdat ze niet kon aanzien hoe haar kind stierf. En terwijl ze daar zo zat, huilde ze bittere tranen. 17 Maar God hoorde de jongen kermen, en een engel van God riep Hagar vanuit de hemel toe: ‘Wat is er, Hagar? Wees niet bezorgd: God heeft je jongen, die daar ligt te kermen, gehoord. 18 Sta op, help de jongen overeind en ondersteun hem. Ik zal een groot volk uit hem doen voortkomen.’ 19 Toen opende God haar de ogen en zag ze een waterput. Ze liep ernaartoe, vulde de waterzak en gaf de jongen te drinken. 20 God beschermde de jongen, zodat hij voorspoedig opgroeide. Hij leefde als boogschutter in de woestijn. 21 Hij ging in de woestijn van Paran wonen, en zijn moeder koos een Egyptische vrouw voor hem uit.

GENESIS 22:1-19
Abraham op de proef gesteld
1 Enige tijd later stelde God Abraham op de proef. ‘Abraham!’ zei hij. ‘Ik luister,’ antwoordde Abraham. 2
‘Roep je zoon, je enige, van wie je zoveel houdt, Isaak, en ga met hem naar het gebied waarin de Moria ligt. Daar moet je hem offeren op een berg die ik je wijzen zal.’ 3 De volgende morgen stond Abraham vroeg op. Hij zadelde zijn ezel, nam twee van zijn knechten en zijn zoon Isaak met zich mee, hakte hout voor het offer en ging op weg naar de plaats waarover God had gesproken. 4 Op de derde dag zag Abraham die plaats in de verte liggen. 5 Toen zei hij tegen de knechten: ‘Blijven jullie hier met de ezel. Ikzelf ga met de jongen verder om daarginds neer te knielen. Daarna komen we naar jullie terug.’ 6 Hij pakte het hout voor het offer, legde het op de schouders van zijn zoon Isaak en nam zelf het vuur en het mes. Zo gingen zij samen verder. 7 ‘Vader,’ zei Isaak. ‘Wat wil je me zeggen, mijn jongen?’ antwoordde Abraham. ‘We hebben vuur en hout,’ zei Isaak, ‘maar waar is het lam voor het offer?’ 8 Abraham antwoordde: ‘God zal zich zelf van een offerlam voorzien, mijn jongen.’ En samen gingen zij verder. 9 Toen ze waren aangekomen bij de plaats waarover God had gesproken, bouwde Abraham daar een altaar, schikte het hout erop, bond zijn zoon Isaak vast en legde hem op het altaar, op het hout. 10 Toen pakte hij het mes om zijn zoon te slachten. 11 Maar een engel van de HEER riep vanuit de hemel: ‘Abraham, Abraham!’ ‘Ik luister,’ antwoordde hij. 12 ‘Raak de jongen niet aan, doe hem niets! Want nu weet ik dat je ontzag voor God hebt: je hebt mij je zoon, je enige, niet willen onthouden.’ 13 Toen Abraham opkeek, zag hij een ram die met zijn horens verstrikt was geraakt in de struiken. Hij pakte het dier en offerde dat in de plaats van zijn zoon. 14 Abraham noemde die plaats ‘De HEER zal erin voorzien’. Vandaar dat men tot op de dag van vandaag zegt: ‘Op de berg van de HEER zal erin voorzien worden.’
15 Toen sprak de engel van de HEER opnieuw vanuit de hemel tot Abraham. 16 Hij zei: ‘Ik zweer bij mijzelf – spreekt de HEER: Omdat je dit hebt gedaan, omdat je mij je zoon, je enige, niet hebt onthouden, 17 zal ik je rijkelijk zegenen en je zoveel nakomelingen geven als er sterren aan de hemel zijn en zandkorrels op het strand langs de zee, en je nakomelingen zullen de steden van hun vijanden in bezit krijgen. 18 En alle volken op aarde zullen wensen zo gezegend te worden als jouw nakomelingen. Want jij hebt naar mij geluisterd.’
Link naar de hele tekst: NBV

Liever luisteren?
Henk Rusch uit Emmeloord, Onderwijskundige voorleesbijbel


GEBED
Vast onderdeel van de afsluiting van een kerkdienst is een gebed en het (gezamenlijk) uitspreken van het 'Onze Vader' Het gebed dat Jezus heeft geleerd in Mattheus 6:9-13. Deze keer kies ik voor het slotdeel van Carissimi's oratorium over Jefta en zijn dochter (Muziektip 2)

Aldus trok Jefta’s dochter de bergen in en ze treurde met haar vriendinnen om haar maagdelijkheid. Ze sprak:

Jefta's dochter (Sopraan)
Huil, bergen en treur om mij, dalen,
jammer om mijn terneergeslagen hart

Echo
(Duet: Sopraan I en II)
Jammer ...

Jefta's dochter (Sopraan)
Want ziet, als maagd moet ik sterven
zonder kinderen
om mijn dood te bewenen
Bossen zucht, en bronnen, rivieren,
pleng tranen
om een vroeggestorven meisje!

Echo (Duet: Sopraan I en II)
Tranen ...

Jefta's dochter (Sopraan)
Wee mij, die rouwt
om de vreugde van het volk,
om Israels zege
en om mijn vaders roem.
Ik kinderloze maagd, enige dochter,
zal niet leven maar sterven!
Ach rotsen beeft,
En bergtoppen, sta verstomd!
Valleien, spelonken, laat een
huiveringwekkend gedruis
wederklinken!
Echo (Duet: Sopraan I en II)
Wederklinken …

Jefta's dochter (Sopraan)
Huil Israelieten,
huil om mijn maagdelijkheid
en jammer luid je smartelijk lied
om Jefta's enige dochter


Slotkoor
Israelieten, huil,
alle meisjes, huil
en jammer luid je smartelijk lied
om Jefta's enige dochter

Bron: Jephte van Giacomo Carissimi (1605-1674). De Latijnse tekst werd in het Nederlands vertaald voor het dienstboekje bij een uitvoering in de Thomaskerk (pdf) op 6nov11. Met Nienke Oostenrijk, de dochter; Arco Mandemaker, Jephte; Maria Goetze, sopraan; Rozemarijn Kalis, sopraan II; Annette Vermeulen, sopraan III; Wiecher Mandemaker, tenor/ dirigent; Adrian Fernandes, tenor II; Andreas Goetze, bas en Arjen Leistra op het orgel.

VOLGENDE WEEK
17 augustus 2014, 9e na Drie-eenheid
Op het Oecumenisch leesrooster staan: Jesaja 56:1-7, Psalm 67, (Romeinen
11:13-24) en Matteüs 15:21-28. Dat las ik op 14augustus11.

Op het alternatief leesrooster staat niets, ik weet nog niet wat ik lees. Iets blijers hoop ik.

Contact: Reactie en opmerkingen graag naar
watlezenwedezeweek @ yahoo.com